فن فشار مثبت راه پله
بسیاری از مردم فکر می کنند که سوختگی عامل اصلی مرگ و میر در آتش سوزی است. با این حال، طبق آمار، بیشتر آتش سوزی ها با 50 تا 80 درصد مرگ و میر ناشی از استنشاق دود رخ می دهد. بنابر این دود از شعله، حرارت و آوار کشنده تر است.
از این رو نصب تجهیزات کنترل و تخلیه دود، تاثیر بسیاري در ایمنی ساختمانها در برابر حریق دارد. یکی ار این سیستم های کنترل دود سیستم فشار مثبت راه پله می باشد.
به همین دلیل توسط سازمان آتش نشانی در ساختمان های بلند مرتبه نصب سامانه فشار مثبت راه پاه ها با کنترل کننده در ارتباط با سیستم اعلام حریق الزامی می باشد.
1. سامانه فشار مثبت پلکان چیست؟:
سامانه فشار مثبت پلکان ( pressurization Stairwell):
بر اساس تعرف سازمان آتش نشانی: سامانه اي که با ایجاد فشار در دهلیز پلکان، از ورود و نفوذ دود به داخل دهلیز پلکان جلوگیري کرده و آن را به صورت مکانی امن و عاري از دود و حرارت، جهت فرار افراد و یا دسترسی نیروهاي امدادي، نگاه میدارد
2. مزایای استفاده از فن فشار مثبت
سیستم فن فشار مثبت آتش نشانی مزایای زیر را ارائه می دهد:
- از ورود گرد و غبار، دود و آتش به داخل محوطه راه پله جلوگیری می کنید. لذا باعث می شود تا پله ها همیشه در شرایطی باشند تا هوای لازم برای افراد در زمان فرار فراهم شود.
- حفظ هوای پاک به افراد نیازمند مانند سالمندان، کودکان خردسال، زنان باردار، افراد دارای معلولیت و … کمک می کند تا زمان بهبودی داشته باشند و منتظر پاسخ آتش نشانی باشند.
- با ایجاد مکانی عاری از دود و آتش پله ها مکانی برای کمک به آتش نشانان برای دسترسی و مقابله با آتش هستند.
- حفاظت از جان انسان ها و به حداقل رساندن آسیب های مالی.
بنابراین سیستم فشار راه پله برای ساختمان های بلندمرتبه مانند خانه ها، آپارتمان ها، ساختمان های اداری و … فوق العاده ضروری و مهم است.
3. اجزای تشکیل دهنده سامانه فشار مثبت راه پله ها:
سیستم فشار مثبن راه پله ها در ساختمان ها دارای 2 بخش می باشند:
- فن فشار مثبت(فن دمنده یا blower):
فن مورد استفاده در سامانه فاشر مثبت آتش نشانی می بایست از نوع دمنده باشد . امروزه در بازار انواع فن های دمنده با قدرت ها و مشخصات مختلف موجود می باشد ک باید بر اساس نوع ساختمان و محاسبات انجام گرفته شده توسط مهندسین بر اساس دستورالعمل های سازمان آتش نشانی انتخاب گردد.
سامانه فشار مثبت آتش نشانی باید در ارتباط با سیستم اعلام و اطفائ حریق باشد تا در صورت وقوع حریق دستور روشن شدن را به فن فشار مثبت صادر کند و فن فشار مثبت از حالت آماده به کار به حالت حریق تغییر وضعیت دهد.تابلو فرمان فن فشار مثبت شامل کلید مینیاتوری ، کنتاکتور،تایمر و غیره می باشد و یا به صورت الکترونیکی در دسترس می باشد.
4. انواع شبکه فشار مثبت:
به طور کلی از لحاظ ساختار سیستم فشار مثبت آتش نشانی را می توان به دو نوع تقسیم کرد که شامل :
- سامانه فن فشار مثبت با تزریق مستقیم : این نوع سامانه فن فشار مثبت هوا را مستقیما درون راهرو هدایت می کند.
- سامانه فن فشار مثبت با تزریق شبکه ای : در این گونه فن ها، فن در نقطه ای خارج از راهرو نصب میشود و از طریق کانال های ایجاد شده هوای تولید شده توسط این فن به راهرو میرسد.در این نوع کانال های هوا در بخش های کلیدی و مهم راهرو نصب می شود تا فشار هوا را به درستی وارد راهرو بکند. این نوع فن دارای هزینه ی بالاتری نسبت به قبلی است اما دارای عملکرد بهتری است.
5. طریقه ی نصب فن فشار مثبت:
محل نصب فن باید در فضای آزاد (ترجیحاً روی بام) باشد. محل نصب فنها باید به گونه‌ای باشد که برای متصرفین مخاطره آمیز نبوده و قسمتهای گردنده فنها باید مجهز به حفاظ مناسب گردد. فن فشار مثبت می بایست توسط تابلو فرمان فن فشار مثبت با سیستم اعلام حریق در ارتباط باشد.
تابلو فرمان فن فشار مثبت باید در مکانی سرپوشیده و ترجیحا نزدیک به مرکز کنترل اعلام حریق نصب گردد.
6. ضوابط آتش نشانی فن فشار مثبت پله ها
- تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید در فضاي سرپوشیده و محافظت شده، ترجیحاً در کنار پنل اعلام حریق نصب
شود.
- تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید داراي کلید 2 حالته کنترل وضعیت فن به صورت دستی و اتوماتیک باشد.
- تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید داراي چراغهاي نمایشگر وضعیت فن باشد. چراغ سیگنال جریان برق به رنگ سبز، چراغ عملکرد فن در حالت اتوماتیک به رنگ قرمز و چراغ عملکرد فن در حالت دستی به رنگ زرد باید اجرا شود.
- در صورت استفاده از تایمر، زمان آن باید روي 60 دقیقه تنظیم شده و از O/I مناسب استفاده شود.
- وضعیت اتصال فرمان پنل اعلام حریق به تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید به نحو مناسب پایش شود.
- فن فشار مثبت باید از نوع تأیید شده بوده و داراي نشان استاندارد ملی یا استانداردهاي معتبر بینالمللی باشد.
- محل نصب فنها باید به گونهاي باشد که براي متصرفین مخاطرهآمیز نبوده و قسمتهاي گردنده فن-ها باید مجهز به حفاظ مناسب گردد.
- سیمها و کابلها، کنتاکتورها، رلهها، فیوزها و تایمر سامانه فشار مثبت باید داراي نشان استـاندارد ملــی یا استانداردهاي معتبر بینالمللی باشد.
- فیوز و کنتاکتور سامانه فشار مثبت باید بر اساس توان ظاهري انتخاب شود.
- هادي مسیر پنل یا اینترفیس، حتماً باید از نوع کابل بوده و با توجه به جریان مصرفی و طول کابل انتخاب شود.
7.در کدام ساختمان ها استفاده از فن فشار مثبت الزامی است؟
مطابق با قوانین سازمان آتش نشانی تهران در ساختمان های 6 طبقه به بالا استفاده از سیستم فن فشار مثبت ضروری می باشد.همچنین در راه پله هایی ک دارای پنجره باز شو هستند و دسترسی به هوای آزاد دارن نیازی به استفاده از فن فشار مثبت نمی باشد.